Zapraszamy do lektury niniejszego artykułu, który opierając się na globalnych badaniach naukowych, omawia korzystne właściwości grzyba Kordyceps (Cordyceps militaris) dla naszego zdrowia i przedstawia argumenty przemawiające za jego suplementacją.
Grzyby od zawsze były ważnym elementem medycyny ludowej, choć ta pochodząca z dalekiego wschodu znacząco bardziej skupiała na nich swoją uwagę, to i w Europie znane były metody ich zastosowania, takie jak przygotowywanie okładów z borowików zalewanych mlekiem, które miały pomagać na czyraki, rany i wrzody, a suszone grzyby podawane z chlebem pomagały na biegunkę. Była to jednak wiedza przekazywana ustnie z pokolenia na pokolenie, a świat “oficjalnej” nauki jeszcze bardzo długo był obojętny na możliwości jakie oferują grzyby, co wytknął dopiero w 1799 roku ksiądz i botanik Stanisław Bonifacy Jundziłł pisząc, że “Grzyby u dawnych Roślino pisarzów długo były za niekształtne i przypadkowe zgnilizny płody poczytywane”.
Za przełom powodujący pewną zmianę podejścia wobec grzybów i ich potencjału można uznać odkrycie pierwszego antybiotyku – penicyliny. Świat bowiem do tamtego momentu był gnębiony przez ciągłe infekcje bakteryjne, a jednym z najlepszych sposobów ratowania życia w przypadku zakażeń, jeśli to kończyna była jego źródłem, była amputacja. Wszak należy pamiętać, że to właśnie grzyb Penicillium chrysogen przyczynił się do odkrycia penicyliny. Wydarzenie to skłoniło uczonych i naukowców do dokładniejszych badań dotyczących potencjału tkwiącego w tych organizmach, co zaowocowało wieloma, bardzo ciekawymi odkryciami.
Dlatego dzisiaj skupimy się na przeglądzie literatury naukowej dotyczącej pewnego przedstawiciela świata fungi – Maczużnika bojowego oraz jego składnikach odżywczych, które sprawiają, że grzyb ten staje się świetnym obiektem badań oraz suplementacji.
Naturalny Suplement & Gwiazda Popkultury
Maczużnik bojowy (Cordyceps militaris) należy do rodziny Cordycipitaceae, która jest częścią rzędu owadorostowców (Hypocreales) w klasie workowców (Ascomycetes), jest endemicznym organizmem żyjącym w Himalajach 2000 metrów nad poziomem morza. Grzyby te są znane z ich niezwykłego cyklu życiowego, w którym pasożytują na owadach i innych stawonogach. Chociaż Cordyceps militaris, podobnie jak inne gatunki z tego rodzaju, charakteryzuje się zdolnością do infekowania ciała swojego gospodarza i stopniowej zamiany go w strzępki grzybniowe, a w popularnym serialu “The Last Of Us” opartym na fabule gry komputerowej, staje się pogromcą naszej cywilizacji, to jednak dla ludzi ten grzyb nie stanowi zagrożenia. Wręcz przeciwnie, jest ceniony w tradycyjnej medycynie azjatyckiej i wykorzystywany jako składnik różnorodnych preparatów zdrowotnych, przynoszących korzyści dla ludzkiego organizmu.
Naukowcy potwierdzają, że zawarte w nim związki, takie jak kordycepina i adenozyna, mogą przyczyniać się do poprawy wydolności fizycznej, posiadają właściwości przeciwzapalne oraz antyoksydacyjne. Badania sugerują również, że kordyceps może odgrywać rolę w profilaktyce nowotworowej oraz wspierać funkcjonowanie układu odpornościowego. Jego unikalna zdolność do poprawy energii i wytrzymałości czyni go popularnym składnikiem suplementów dla sportowców i osób aktywnych fizycznie. Żeby lepiej zrozumieć skąd bierze się ten szeroki wachlarz korzyści, które może nam dostarczyć Maczużnik bojowy, warto zapoznać się bliżej z profilem biochemicznym tego ciekawego organizmu. [1]
Składniki Odżywcze - Cordycpes Militaris
Nukleozydy
Fundamentalnym znaczeniem prozdrowotnego działania ekstraktów z Maczużnika bojowego jest bezwątpienia kordycepina oraz adenozyna, które odgrywają bardzo ważną rolę w uzupełnianiu wytworzonej energii w postaci cząsteczek adenozyno-5′-trifosforanu (ATP). Związek ten jest jednym najważniejszych nośników energii w organizmie. Każdy skurcz mięśnia, każdy impuls elektryczny nerwów, każdy przemiana metaboliczna potrzebuje jego obecności.
Ponadto badania wskazują, że kordycepina może wpływać na zmniejszenie ryzyka hiperlipidemii, czyli nadmiaru lipidów we krwi, co jest kluczowe dla zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym. Dzięki swojej zdolności do aktywacji AMPK, enzymu kluczowego dla regulacji metabolizmu energetycznego, kordycepina może przyczyniać się do efektywniejszego spalania tłuszczów i obniżenia poziomu cholesterolu LDL oraz triglicerydów. Efekt ten został potwierdzony w licznych badaniach naukowych, które pokazały, że regularne stosowanie ekstraktów zawierających kordycepinę może znacząco obniżyć poziom niepożądanych lipidów, a także poprawić stosunki LDL-C/HDL-C i TC/HDL-C, co wskazuje na potencjalne korzyści w profilaktyce miażdżycy i innych poważnych dolegliwości serca. [2]
Węglowodany
Cukry zawarte w Cordyceps militaris, takie jak D-mannitol i różnorodne polisacharydy, wykazują liczne korzyści zdrowotne. D-mannitol, znany również jako kwas kordycepowy, służy jako rezerwa węglowodanowa grzyba i jest stosowany w medycynie jako diuretyk oraz lek przeciwobrzękowy dzięki swojej aktywności osmotycznej.
Polisacharydy z C. militaris wykazują strukturę zależną od typu monosacharydów, które je tworzą, oraz ich konfiguracji przestrzennej i stopnia rozgałęzienia. Te złożone cukry odgrywają kluczową rolę w immunostymulacji, działają przeciwnowotworowo, przeciwzapalnie, antyoksydacyjnie, hipoglikemicznie, hipolipidemicznie i hepatoprotekcyjnie. Badania potwierdziły, że polisacharydy z C. militaris stymulują odpowiedź immunologiczną, indukując aktywność makrofagów i zwiększając fagocytozę, hamują wzrost komórek nowotworowych oraz indukują apoptozę, co przyczynia się do zahamowania cyklu komórkowego komórek rakowych.[3][4]
Karotenoidy
Owocniki różnych gatunków grzybów, w tym Cordyceps militaris, zawierają karotenoidy, które nadają im intensywnie żółto-pomarańczowy kolor. Główne związki z tej grupy to β-karoten, likopen, luteina i zeaksantyna, które mają istotne znaczenie dla zdrowia ludzkiego oka, poprawiają funkcje poznawcze, zmniejszają poziom kortyzolu i objawy stresu, a także wykazują działanie antyoksydacyjne.
Dieta bogata w karotenoidy wspiera funkcje immunologiczne, choć wpływ β-karotenu na zdrowie jest różnie oceniany – może on zarówno przynosić korzyści w zapobieganiu niektórym nowotworom, jak i zwiększać ryzyko innych, zwłaszcza przy wysokich dawkach. Dodatkowo, suplementacja likopenu korzystnie wpływa na funkcje śródbłonka naczyniowego u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi i może hamować rozwój raka prostaty. W C. militaris zidentyfikowano także nową klasę karotenoidów – kordyksantyny, które różnią się od typowych karotenoidów lepszą rozpuszczalnością w wodzie i unikalną strukturą chemiczną. [5][6]
Aminokwasy
Suplementacja Maczużnika bojowego oferuje także benefity płynące z jego bogatej zawartości aminokwasów, w tym GABA i ergotioneiny. GABA, niebiałkowy aminokwas, pełni funkcję neurotransmitera hamującego w centralnym układzie nerwowym, regulując procesy takie jak sen, pamięć, uczenie się oraz emocje, w tym lęk i stres. Wykazuje także działanie miorelaksacyjne i przeciwdrgawkowe. Ergotioneina, również niebiałkowy aminokwas, jest silnym przeciwutleniaczem, który dostarczany jest przez dietę, gdyż ludzie nie potrafią go syntezować.
Ergotioneina jest obecna w dużych ilościach w różnych gatunkach grzybów, w tym w C. militaris. Wykazuje działanie cytoprotekcyjne i radioprotekcyjne oraz potencjalnie obniża poziom markerów stresu oksydacyjnego, co może być szczególnie ważne w chorobach związanych z procesami zapalnymi czy podczas wysiłku fizycznego. Ergotioneina jest także ważna dla starszych osób, ponieważ jej poziom w organizmie zmniejsza się z wiekiem, co może mieć związek z rozwojem chorób neurodegeneracyjnych. [7][8]
Statyny
Owocniki Cordyceps militaris są źródłem lowastatyny, substancji z grupy statyn, które są używane do obniżania poziomu cholesterolu. Lowastatyna, po raz pierwszy wyizolowana w 1978 roku z Aspergillus terreus, blokuje syntezę cholesterolu poprzez inhibicję enzymu HMG-CoA, kluczowego w jego produkcji. Jest ona stosowana przede wszystkim w leczeniu hipercholesterolemii oraz zapobieganiu miażdżycy wieńcowej u osób z chorobą tętnic wieńcowych. [9]
Związki fenolowe
Grzyby zawierają ważną grupę związków fenolowych, takich jak kwasy fenolowe i flawonoidy, które są znane ze swojego silnego działania antyoksydacyjnego oraz zdolności do ochrony ważnych struktur takich jak białka, enzymy, lipidy czy kwasy nukleinowe przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.
Najmocniejsze właściwości antyoksydacyjne wykazują kwasy fenolowe, takie jak kwas wanilinowy i kawowy, które obok aktywności przeciwutleniającej posiadają także działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i przeciwzapalne, co potwierdzają badania in vitro i in vivo. Koncentracja kwasów fenolowych i flawonoidów w różnych gatunkach grzybów została zmierzona; na przykład w owocnikach C. militaris stwierdzono obecność kwasu p-hydroksybenzoesowego i kwasu cynamonowego, a zawartość flawonoidów była wyższa w ekstrakcie niż w świeżych owocnikach. [10][11]
Pozostałe związki
Owocniki Cordyceps militaris zawierają wiele bioaktywnych związków, które oferują różnorodne korzyści zdrowotne. Wśród nich znajdują się lektyny, które wykazują działanie mitogenne i mogą powodować aglutynację komórek, beauveriolidy, grupa związków chemicznych o działaniu przeciwaterosklerotycznym oraz obniżającym stężenie β-amyloidu występujących w niektórych grzybach, oraz militarynony, alkaloidy o działaniu przeciwbakteryjnym i cytotoksycznym. Pentostatyna, izolowana z owocników, jest inhibitorem adeninowej deaminazy i znajduje zastosowanie jako chemioterapeutyk w leczeniu nowotworów. Cordymin to peptyd o właściwościach przeciwbakteryjnych.
Owocniki te są także bogate w witaminy rozpuszczalne w wodzie (B2, B3, C) i tłuszczach (A, E), które wspierają różne funkcje metaboliczne, w tym redukcję zmęczenia, ochronę przed stresem oksydacyjnym, wspieranie układu odpornościowego oraz wchłanianie żelaza. Zawarte w nich biopierwiastki takie jak magnez, potas, selen i siarka czynią je alternatywnym źródłem tych minerałów w diecie. Selen, występujący w formie związanej z aminokwasami, zwłaszcza w połączeniu z metioniną i cysteiną, zwiększa koncentrację aktywnych związków w owocnikach, takich jak nukleozydy, polisacharydy i aminokwasy, gdy grzyby są hodowane na podłożu wzbogaconym w selen. Badania wykazały również, że wzbogacanie podłoża w selen zwiększa stężenie cordycepinu i adenozyny, a polisacharyd wzmocniony selenem wykazał działanie antyoksydacyjne w badaniach in vitro[12][13][14]
Maczużnik bojowy w medycynie współczesnej
Bogactwo substancji odżywczych znajdujących się w Kordycepsie otwiera bardzo szeroki wachlarz możliwości wykorzystywania go w celach terapeutycznych. Na Chińskich Igrzysk Narodowych w 1993 roku ten grzyb leczniczy znalazł się w centrum uwagi, gdy grupa kobiet lekkoatletek pobiła dziewięć rekordów świata, przyznając, że regularnie stosowały Kordyceps. Nie powinno więc nikogo zaskoczyć, że w internecie są dostępne ogromne ilości badań potwierdzających jego medyczny potencjał. Warto kilka z nich wymienić
Proseksualny:
„Zastosowanie Cordyceps militaris w terapii dysfunkcji seksualnych”
Cordyceps militaris może poprawiać libido i funkcję seksualną poprzez zwiększenie produkcji testosteronu i poprawę krążenia krwi.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4791983/
Przeciwnowotworowy:
„Rola Cordyceps militaris w terapii przeciwnowotworowej”
Badania sugerują, że Cordyceps militaris może hamować wzrost komórek nowotworowych i wspierać chemioterapię dzięki swoim antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym właściwościom.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1570023217302957
Immunomodulacyjny:
„Wpływ Cordyceps militaris na układ odpornościowy”
Cordyceps militaris wzmacnia układ odpornościowy poprzez modulację aktywności komórek immunologicznych i zwiększanie produkcji przeciwciał.
https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2020.575704/full
Neuroprotekcyjny:
„Neuroprotekcyjne działanie Cordyceps militaris”
Grzyb ten może chronić komórki mózgowe przed degeneracją, wspomagając zdrowie neurologiczne i potencjalnie spowalniając procesy neurodegeneracyjne.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1319562X1830192X
Chroniący serce:
„Kardioprotekcyjne właściwości Cordyceps militaris”
Cordyceps militaris może redukować ryzyko chorób sercowo-naczyniowych poprzez obniżenie poziomu cholesterolu, redukcję stanów zapalnych i ochronę mięśnia sercowego.
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0141813021008436
Podsumowując, Cordyceps militaris to grzyb o wielu potwierdzonych naukowo korzyściach zdrowotnych, który posiada ogrmny potencjał leczniczy i z całą pewnością jeszcze wielokrotnie zaskoczy pozytywnie świat nauki.
Warto jednak zwrócić szczególną uwagę na to, jak technologia produkcji może wpływać na skuteczność suplementów zawierających ten cenny składnik. Nasze produkty, dzięki zastosowaniu zaawansowanych metod mikronizacji i liofilizacji, charakteryzują się zwiększoną biodostępnością, o czym możecie przeczytać w artykule „Czym jest liofilizacja i mikronizacja?” Mikronizacja pozwala na drobniejsze rozdrobnienie grzybów, co ułatwia ich absorpcję, natomiast liofilizacja, czyli suszenie zamrażalnicze, pomaga zachować cenne właściwości biologiczne i składniki aktywne grzyba. Dzięki tym technologiom, nasze suplementy diety mogą oferować jeszcze lepsze wsparcie dla zdrowia, pomagając wykorzystać pełen potencjał Cordyceps militaris.
Literatura
- “Cordyceps militaris: An Overview of Its Chemical Constituents in Relation to Biological Activity” Karol Jerzy Jędrejko, Jan Lazur, Bożena Muszyńska.
- “Cordycepin for Health and Wellbeing: A Potent Bioactive Metabolite of an Entomopathogenic Medicinal Fungus Cordyceps with Its Nutraceutical and Therapeutic Potential“ Syed Amir Ashraf i inni.
- “Advance in Cordyceps militaris (Linn) Link Polysaccharides: Isolation,
Structure, and Bioactivities”: Zhang, J.; Wen, C.; Duan, Y.; Zhang, H.; Ma, H. - Zhang, J.; Wen, C.; Duan, Y.; Zhang, H.; Ma, H. Advance in Cordyceps militaris (Linn) Link Polysaccharides: Isolation, Structure, and Bioactivities.
- Gul K., Tak A., Singh A.K., Singh P., Yousuf B., Wani A.A. Chemistry, Encapsulation, and Health Benefits of β-Carotene-A Review.
- Mirahmadi M., Azimi-Hashemi S., Saburi E., Kamali H., Pishbin M., Hadizadeh F. Potential Inhibitory Effect of Lycopene on Prostate Cancer. Biomed. Pharmacother.
- “Neurotransmitters as Food Supplements: The Effects of GABA on Brain and Behavior. Front. Psychol.“ Boonstra, E.; de Kleijn, R.; Colzato, L.S.; Alkemade, A.; Forstmann, B.U.; Nieuwenhuis, S.
- “The Biology of Ergothioneine, an Antioxidant Nutraceutica” Borodina, I.; Kenny, L.C.; McCarthy, C.M.; Paramasivan, K.; Pretorius, E.; Roberts, T.J.; van der Hoek, S.A.; Kell, D.B. l.
- “Efficacy and Long-Term Adverse Effect Pattern of Lovastatin”. Tobert, J.A
- Muszyńska B., Sułkowska-Ziaja K., Ekiert H. Phenolic Acids in Selected Edible Basidiomycota Species: Armillaria mellea, Boletus badius, Boletus edulis, Cantharellus cibarius, Lactarius deliciosus and Pleurotus ostreatus. Acta Sci. Pol. Hortorum Cultus.
- Huang S.J., Lin C.P., Mau J.L., Li Y.S., Tsai S.Y. Effect of UV-B irradiation on physiologically active substance content and antioxidant properties of the medicinal caterpillar fungus Cordyceps militaris (Ascomycetes).
- Singh R.S., Bhari R., Kaur H.P. Mushroom Lectins: Current Status and Future Perspectives.
- Wong J.H., Ng T.B., Wang H., Sze S.C.W., Zhang K.Y., Li Q., Lu X. Cordymin, an Antifungal Peptide from the Medicinal Fungus Cordyceps militaris.
- Commission Regulation (EU) No 432/2012 Commission Regulation (EU) No 432/2012 of 16 May 2012 Establishing a List of Permitted Health Claims Made on Foods, Other than Those Referring to the Reduction of Disease Risk and to Children’s Development and Health.